Πορτραίτα Δάφνι Κόκκινου: Αλέξανδρος Σαρακασίδης
Φωτογραφίες πρόβας: Ανδρέας Σιμόπουλος
Καθόμαστε στο φουαγιέ της Λυρικής, εκμεταλλευόμενοι το διάλειμμα από μια πρόβα. Εϊναι η πρώτη φορά που βρισκόμαστε με τον Δάφνι Κόκκινο εντός Ελλάδας για πάνω από δύο λεπτά, όσο έπαιρνε να του δώσω ένα φιλί και να τον συγχαρώ μετά από μια παράσταση της Πίνα Μπάους που είχε παρουσιαστεί στην Αθήνα. Όλες οι άλλες μας συναντήσεις γίνονταν σε κάποιια άλλη πόλη της Ευρώπης, κι οι συνεντεύξεις μας αφορούσαν πάντα τη δουλειά με την Πίνα, τη μέθοδο της Πίνα, τις παραστάσεις της. Αυτή τη φορά, μιλάμε για τη δική του χορογραφία στην Ιεροτελεστία της Άνοιξης, λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της. Και πάλι, αναπόφευκτα, το όνομα Πίνα θα εμφανιστεί δεκάδες φορές στην κουβέντα μας. Είναι πάντα το ίδιο γλυκός και προσηνής, με την ίδια ενέργεια, θέρμη και σωματικότητα. Πολλές φορές οι λέξεις δεν επαρκούν, γιατί οι κινήσεις του είναι αυτές που ορίζουν καλύτερα αυτό που θέλει να πει. Ίσως ποτέ στο παρελθόν δεν ένοιωσα τόσο την ανάγκη μια συνέντευξη να βιντεοσκοπηθεί αντί να αποδοθεί ως κείμενο. Δεν θα υποκριθώ τον πολιτιστικό συντάκτη που κοιτάζει τα πράγματα από απόσταση: αυτό που θα διαβάσετε εδώ είναι μια συζήτηση με έναν αγαπημένο φίλο, για πράγματα που αγγίζουν βαθιά και τους δυο μας.
Βρίσκεσαι στ’ αλήθεια πρώτη φορά άνοιξη στην Ελλάδα μετά από τριάντα χρόνια; Ναι, και συγκινήθηκα!
Μα αυτό είναι ήδη μια Ιεροτελεστία της Άνοιξης! Πράγματι. Κι είναι απίθανο που το κομμάτι λέγεται έτσι, κι είναι η πρώτη μου άνοιξη εδώ μετά από τριάντα χρόνια, γιατί πάντα δουλεύουμε την άνοιξη. Ας πούμε, αυτή την εβδομάδα έχουμε πρεμιέρα με το Παλέρμο, Παλέρμο, όπου κανονικά χορεύω. Αλλά βγήκα από την παράσταση για να μπορέσω νε είμαι εδώ. Κι είναι ανθισμένες όλες οι νεραντζιές, και μυρίζω κάτι που έχω να το μυρίσω τριάντα χρόνια… Τρελάθηκα! Αυτό το άνθος θα μπορούσε να με κρατήσει εδώ πέρα… Αλλά μετά έρχεται η ευθύνη, και ξαναφεύγω! Απίθανο… Γιατί μετά μπορεί να μην έρχεσαι, μετά πεθαίνεις, και δεν το ξαναμυρίζεις στη ζωή σου αυτό το άρωμα…
Πώς έγινε λοιπόν και σε έχουμε εδώ; Πέρυσι έκανα ένα πρότζεκτ με τα παιδιά της σχολής. Εκεί γνωρίστηκα με τον Κωνσταντίνο Ρήγο και το Γιώργο Κουμεντάκη. Μετά με κάλεσαν και μου πρότειναν αν θέλω να κάνω την Ιεροτελεστία της Άνοιξης. Και είπα: Ευχαριστώ, όχι! Η πρώτη αντίδραση ήταν αρνητική, γιατί το χορεύω τόσα χρόνια με την Πίνα, που μου ήταν αδύνατον να ακούσω τη μουσική και να σκεφτώ κάτι άλλο. Κατ’ ευθείαν το κορμί μου κάνει τις κινήσεις από μόνο του… Άσε που με τη μουσική μού ‘ρχεται κατ ευθείαν η μυρωδιά του χώματος! Οπότε δεν μπορείς να βγεις απ’ αυτό… Αλλά μετά μου είπαν πως δεν είναι το ορχηστρικό κομμάτι, είναι μόνο πιάνο… Και κατά περίεργο τρόπο δεν το είχα ακούσει ποτέ με πιάνο! Το άκουσα λοιπόν, και σε κάποια σημεία δεν μπορούσα καν να το αναγνωρίσω! Για μένα, το πιάνο είναι πολύ πιο προσωπικό. Ένα όργανο, δύο ή τέσσερα χέρια, είναι διαφορετικό… Επειδή λοιπόν έτσι δεν μου έφερνε συνέχεια αναμνήσεις, είπα: θα δοκιμάσω… Για μένα η χορογραφία της Πίνα είναι ό,τι πιο υπέροχο υπάρχει. Είναι άλλωστε το κομμάτι που με πήγε στη Γερμανία, αυτό και το Καφέ Μύλλερ… Δεν το χορεύω πλέον, αλλά το χόρεψα τόσα πολλά χρόνια που για μένα ΑΥΤΗ είναι η Ιεροτελεστία: όταν το έγραφε ο Στραβίνσκι, αυτό είχε στο νου του, αυτό που έκανε η Πίνα!
Το έχω σκεφτεί κι εγώ αυτό… Μα δεν γίνεται να είναι αλλιώς!
Στο Théâtre des Champs Elysées που το είδα τελευταία φορά, χόρευες ακόμα; Ναι, και μάλιστα ήταν η τελευταία μου παράσταση! Το ’13, που ήταν τα 100 χρόνια του κομματιού, παίξαμε σε πέντε διαφορετικές χώρες: Μπολσόι, Τόκιο, Σουηδία, Βούπερταλ και Παρίσι στο Champs Elysées. Ήταν και σχεδόν τα 50 τα δικά μου, ήμουνα 48! Ε, και είπα: ΟΚ, εδώ το έκανε πρώτη φορά ο Νιζίνσκι, εγώ ας το κάνω για τελευταία! Και σταμάτησα εκεί… Και πέρισυ που χορεύαμε στο ίδιο θέατρο ένα άλλο κομμάτι και μου είχεν προτείνει εδώ να κάνω τη χορογραφία, έτυχε πάλι εκεί να κάνω τις πρώτες πρόβες, να βρίσκω τις πρώτες κινήσεις! Μου άρεσε που τα έφερε έτσι η τύχη. Βέβαια, με έπιασε το στομάχι μου, έλεγα: γιατί είπα ναι; Αλλά τελικά ευτυχώςς που είπα ναι, γιατί είναι πολύ ωραίο το ταξίδι με τα παιδιά, που δοκιμάζουμε άλλα πράγματα.
Και πού σε πήγε; Πρώτα σκέφτηκα πού ζούμε. Τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή γύρω μας. Από εκεί δέχτηκα πράγματα: τα παιδιά που δολοφονούνται, το Βαγγέλη, τον ΑΪλάν, το παιδάκι που πνίγηκε και βρέθηκε στην παραλία, τα παπούτσια που ξεβράζονται στις παραλίες μόνα τους, την Έλενα που τη βίασαν και την πέταξαν από τα βράχια, τον Αλέξανδρο που τον δολοφόνησαν στα 15 του και δεν χάρηκε τη ζωή… Όλες αυτές οι θυσίες παιδιών, όλη αυτή η βία, ο πόνος, κι η ανάγκη να βρεις μια αγκαλιά να κρυφτείς… Παρόλο που πολλές φορές κι αυτό χαλάει πάλι… Δούλεψα πολύ με ζευγάρια, είναι σχεδόν όλοι ζευγάρια πάνω στη σκηνή. Μ’ αρέσουν τα ζευγάρια, ίσως επειδή δεν είμαι εγώ σε ζευγάρι, έχω αυτό το νόστο για ένα ζευγάρι, για μια αγκαλιά. Μου ήρθε κι αυτό που είχε γράψει ο Πλάτωνας, ότι είμαστε όλοι ένα, αρσενικό- θηλυκό, και μετά ήρθε η διχοτόμηση και ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε το άλλο μισό… Υπήρχαν όλα αυτά στο μυαλό μου, κι όσο κάναμε πρόβες πέρυσι το καλοκαίρι συνέβη κι η φωτιά στο Μάτι. Δεν μπορώ να αγνοήσω αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Όλα αυτά μπήκαν μέσα μας, δρας με αυτό που σου συμβαίνει. Κι εκεί αναζητάς κινήσεις. Είναι μια ομάδα διαφορετική από τη δική μου ως προς τον τρόπο που δουλεύει. Έχει πολύ ταλαντούχα παιδιά. Βέβαια, ό,τι κι αν πάω να κάνω, λέω: Θεέ μου, είναι Πίνα Μπάους! Είμαι 27 χρόνια εκεί μέσα, ακόμα μου είναι αδύνατον να κάνω κάτι άλλο – ίσως κάποια στιγμή να τα καταφέρω. Δεν μπορώ, ας πούμε, να κάνω κινήσεις στο στυλ του Μπεζάρ – δεν θέλω κιόλας! (Γέλια). Και πρόβες που έκανα μόνος μου στο Βούπερταλ, με το που πήγαινα να κάνω κάτι έλεγα: Ωχ, αυτό τόχουμε… αυτό είναι από άλλο κομμάτι. Αυτή η κίνηση υπάρχει σε άλλη παράσταση. Αυτό το έχω δει σε πρόβα. Αυτό… ΟΚ, μην κάνεις τίποτα, να σταθείς μόνο, έτσι… Μα κι αυτό το έχουμε, έτσι αρχίζει το Kontakthof!!! Καλά, πήγαινε να πιεις καφέ και δοκίμασε πάλι σε μια ώρα!!! (Γέλια) Eίναι αλήθεια! Με ταλαιπώρησε πάρα πολύ! Αλλά είναι αδύνατον, εκεί μέσα έμαθα να χορεύω. Στην Ελλάδα μόνο στη σχολή ήμουνα. Όλο μου το λεξιλόγιο είναι μέσα από τη δουλειά με την Πίνα. Μέσα από τις δικές της κινήσεις, μέσα από τις ερωτήσεις που έκανε για να αναζητήσουμε κινήσεις… Έχει κάνει τα πάντα! Κι ότι δεν είναι στη σκηνή, ως βοηθός της το έβλεπα στις πρόβες. Θα σου δείξω μετά το πρώτο μου σόλο. Διαρκεί ένα λεπτό. Είναι το πρώτο μου έργο με την Πίνα, δεν έχω εμπειρία μαζί της, κι όμως το κινησιολογικό μοτίβο είναι εκεί, το στυλ, το λεξιλόγιο, είναι ήδη εκεί! Είναι απίθανο το πόσο γρήγορα ζυμώνεσαι… Φαντάσου μετά από 27 χρόνια! Τελικά βέβαια βρίσκεις. Αλλά πρέπει να ψάξεις πολύ…
Με τα παιδιά της Λυρικής, που έχουν μια γλώσσα μάλλον πιο κλασική, πώς επικοινωνήσατε; Τον Αύγουστο που ήρθα μόνο δέκα μέρες, πιο πολύ γνωριστήκαμε, του έκανα κι εγώ ερωτήσεις. Να δω πώς κινούνται, τι τους κινεί. Αυτό έμαθα στην Πίνα: το πώς κινείται ο καθένας, είναι προσωπικό του. Αλλά αν είναι μόνο κίνηση και δεν υπάρχει το γιατί, είναι φτωχό, είναι μόνο μια ωραία φόρμα, είναι τεχνική. Το θέμα δεν είναι να χορέψουμε την τεχνική μας, αλλά να τη χρησιμοποιήσουμε για να πούμε αυτό που μας καίει. Σε αυτό τον κόσμο προσπάθησα να βάλω τα παιδιά, γιατί δεν ήξερα καν πώς δουλεύουν. Κάποιοι από τη φύση τους ήταν πολύ κοντά κάποιοι θέλανε πιο πολλή δουλειά. Αλλά και στην ομάδα της Πίνα ακριβώς το ίδιο ίσχυε, ο καθένας θέλει διαφορετικό χρόνο. Αλλά εδώ είμαστε λίγοι, μόνο 26 άτομα. Επειδή είναι και ζευγάρια, ίσως δένεσαι με τον άλλο διαφορετικά. Και μετά αυτά τα ζευγάρια κάνουν ένα σύνολο. Δουλέψαμε πολύ όμορφα, είναι πολύ κουραστικό για τα παιδιά, γιατί είναι τρία κομμάτια, και κάποια παιδιά είναι και στα τρία έργα. Είναι δύσκολο και για το κορμί τους. Αλλά καμιά φορά όταν είσαι κουρασμένος, βγαίνει πιο σωστά η κίνηση. Είναι διαφορετικό να εκπνεύσεις από ανάγκη ή κόπωση, κι άλλο να το κάνεις ως κίνηση. Και σήμερα στην πρόβα, που ήταν πολύ κουρασμένα τα παιδιά, αυτό προσπαθήσαμε να δουλέψουμε: το ΠΩΣ πάω εκεί, το για ποιο λόγο πάω. Κι όταν ξέρω γιατί πάω, το πώς θα δημιουργηθεί μόνο του. Βρίσκουμε τις αιτίες. Και μετά, μπορεί λόγω κόπωσης να μην ήταν άψογοι τεχνικά, αλλά είχαν μπει πολύ. Το βασικό είναι να είσαι ο εαυτός σου.
Εκτός της μουσικής βερσιόν, ποια θεωρείς ως βασική διαφορά της δικής σου προσέγγισης με αυτό που έχεις χορέψει; Σε αυτό που είχα χορέψει ήμουνα μέσα, οπότε είχα άλλα ζόρια! Με τη μουσική, με την παρτενέρ, αν θα καταφέρω να κάνω το σήκωμα, να είμαι στο σωστό σημείο… Οι ευθύνες μου ήταν διαφορετικές. Εκεί είχα την ευθύνη του εαυτού μου, εδώ έχω την ευθύνη όλων! Μια βασική διαφορά είναι ότι εδώ θυσιάζονται περισσότεροι, γιατί νομίζω πως οι καιροί είναι τέτοιοι, που ή θυσιάζονται πολλοί, ή κάποιοι πολλές φορές.
Όσα χρόνια γνωριζόμαστε – που δεν είναι και λίγα – είναι η πρώτη φορά που διαβλέπω τον πειρασμό να γυρίσεις. Ναι, κάτι μου έκανε αυτό το άνθος της νεραντζιάς! (Γέλια) Αυτή η μυρωδιά με σόκαρε. Πρώτη φορά είμαι άνοιξη εδώ, κι επίσης πρώτη φορά δουλεύω τόσο πολύ. Κι έκατσα και πολύ, όλο το Μάρτιο… Καμιά φορά μπερδεύομαι, δεν ξέρω σε ποια χώρα είμαι. Γιατί ούτε εδώ είμαι έλληνας, ούτε εκεί είμαι γερμανός. Κι αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο, γιατί ξαφνικά δεν έχω χώρα! Δεν έχω πατρίδα, οπότε μου έχει φύγει ένα πολύ μεγάλο βάρος! Έχω εδώ πατρίδα, έχω στη Γερμανία, έχω στην Καππαδοκία, πατρίδα των γιαγιάδων μου κι επίσης δική μου, την Ευρώπη επίσης τη θεωρώ πατρίδα… Είναι πολλές, κι είναι υπέροχο έτσι. Με το που σκέφτομαι: Τι ωραία να γύριζα εδώ!, αμέσως λέω: Ω! Μα δεν μπορώ να το κάνω, η ευθύνη της ομάδας είναι τεράστια. Ειδικά τώρα, που είχαμε τόσα προβλήματα με την πόλη, που μας άλλαζε διευθυντές συνέχεια… Τώρα έχουμε καινούρια διευθύντρια, η οποία ήταν διευθύντρια στο Μόναχο όταν δούλευα εκεί δύο χρόνια, οπότε την ξέρω από εκεί ήδη. Δεν χορεύω μόνο, έχω εννιά κομμάτια στα οποία, ως διευθυντής προβών, τα στήνω στη σκηνή. Αυτά που χορεύω μπορώ σιγά-σιγά να τα δώσω στους νέους χορευτές να τα συνεχίσουν αυτοί. Αλλά τα άλλα θέλουν πολύ περισσότερο χρόνο, δεν μπορώ να πω: Άντε γεια, εγώ φεύγω! Μπορώ δηλαδή, να πω ότι του χρόνου έρχομαι εδώ. Απλά δεν θα κοιμηθώ καμία νύχτα… Μου είναι αδύνατον! Η κυρία Μπάους έρχεται ούτως ή άλλως στον ύπνο μου τόσο συχνά, μετά θα με στοιχειώσει!
Το μέλλον της ομάδας του Βούπερταλ ποιο θα είναι; 4 και 5 Απριλίου έχουμε μια συνάντηση – δεν θα είμαι εκεί – όλο το Tanztheater για να συζητήσουμε ακριβώς αυτό το θέμα: ποιο θα είναι το μέλλον. Γιατί τώρα μας έδωσε άδεια η πόλη του Ντίσελντορφ, που είναι η πρωτεύουσα του κρατιδίου, και το Βερολίνο, καθώς και 40 ή 60 εκατομμύρια για να ανακαινιστεί το θέατρο που μέχρι τώρα ήταν κλειστό λόγω κρίσης, και να γίνει το Κέντρο Χορού Πίνα Μπάους. Θα είναι έτοιμο, νομίζω, το 2023. Τότε θα μεταφερθεί εκεί όλη η ομάδα, αλλά και το Ίδρυμα Πίνα Μπάους. Εκεί θα έχουμε το ρεπερτόριο, θα καλούμε κόσμο να κάνει καινούριες παραγωγές, θα κάνουμε προγράμματα με τα σχολεία – ήδη έχουμε αρχίσει – οπότε μπορούμε να πραγματοποιήσουμε πάρα πολλές ιδέες.
Έχει δημιουργηθεί η αίσθηση πως υπήρξαν κάποια διοικητικά ζητήματα. Ναι. Είχαν πάρει ως νέα διευθύντρια την Adolphe Binder, και μετά από ένα χρόνο την απέλυσαν χωρίς καν να το ξέρουμε. Εμείς το μάθαμε από τις εφημερίδες! Η Adolphe είχε συμβόλαιο για πέντε χρόνια, και φυσικά πήγε στα δικαστήρια, και σε πρώτο βαθμό δικαιώθηκε, κι η ομάδα πρέπει να πληρώσει 70.000 αποζημίωση. Η διεύθυνση και η πόλη έκαναν έφεση στο δικαστήριο του Ντίσελντορφ. Εμείς, οι χορευτές, είμαστε έξω από αυτό, γιατί ούτε τη διώξαμε εμείς, ούτε τη φέραμε. Αυτά τα έκανε η πόλη. Αλλά ένα χρόνο πριν την Adolphe που δεν υπήρχε διεύθυνση, ήμασταν πέντε άτομα που μας ψήφισε η ομάδα ως repertory team – η Helena Pikon, η Nazareth Panadero, η Julie Shanahan, η Ruth Amarante κι εγώ. Τώρα που έφυγε η Adolphe μας ξαναψήφισαν – αλλά η Ruth είπε όχι γιατί έχει και τρία παιδιά και δουλεύει δεκαπεντάωρα! – και έξι μήνες το ξανακάναμε, μέχρι το Δεκέμβριο που φέρανε την καινούρια διευθύντρια. Το repertory team έκανε τα πάντα: το πρόγραμμα, τι θα κάνουμε του χρόνου, περιοδείες, παραστάσεις, ποιος θα κάνει τι, μαθήματα, πρόβες… οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς! Συγχρόνως training κάθε μέρα γιατί είσαι χορευτής, πρόβες, και ως διευθυντής προβών… Νάτο το δεκαπεντάωρο!
Αγχώθηκα και που το άκουσα… Δεν μπορείς να φανταστείς! Το κάναμε ένα ολόκληρο χρόνο, αναγκαστικά. Μετά έφεραν την Adolphe, την έδιωξαν, και για άλλο μισό χρόνο το ξανακάναμε. Φυσικά δεν παίρνεις χρήματα γι αυτό το πράγμα, αλλά έχεις όλη την ευθύνη. Γράφτηκε όμως και στο πρόγραμμα και στο site ότι υπάρχει αυτό το repertory team. Αλλά τώρα υπάρχει καινούρια διεύθυνση για να τα κάνει. Η καινούρια διευθύντρια Bettina Wagner-Bergelt ήταν επί πολλά χρόνια διευθύντρια στο Μόναχο. Τώρα ήρθε σε μας.
Η δική σου επόμενη μέρα ξέρεις τι φέρνει; Με ενδιαφέρουν πολλά πράγματα. Δυστυχώς ο χρόνος δεν επαρκεί. Δεν προλαβαίνεις να τα κάνεις όλα. Αν με τον καιρό οι νέοι χορευτές αναλάβουν να κάνουν κάποια κομμάτια που χορεύω εγώ… Ιεροτελεστία δεν κάνω πια, γιατί είναι πολύ δύσκολο, κι εγώ είμαι πια 54… Σιγά-σιγά κι άλλα κομμάτια θα μου είναι δύσκολα, κι είναι ωραίο να τα κάνουν νέοι… Τι τους πήραμε άλλωστε; (Γέλια). Πρέπει άλλωστε να τα μάθουν για να τα συνεχίσουν, εγώ κάποτε θα φύγω και πρέπει να τα ξέρουν. Θα μου άρεσε αν έβρισκα λίγο χρόνο να δουλεύω στην Κρήτη. Η Κρήτη απέκτησε δικό της θέατρο, είναι καταπληκτικό! Όταν ήμουν εγώ δεκαπεντάχρονο παιδί, δεν μπορούσα να κάνω χορό, γιατί δεν υπήρχε τρόπος – πήγα σε μια σχολή και με διώξανε γιατί ήμουν αγόρι! Δεν γίνεται να το κάνεις αυτό σε ένα παιδί… Ενώ αν γινόταν μια Ακαδημία, όπως ήταν το Folkwang-Hochschule στο Έσσεν που πήγε κι η Πίνα… Αυτοί το έχουν ήδη εκατό χρόνια, κι εμείς ακόμα δεν το έχουμε σκεφτεί! Για χορό, υποκριτική, σινεμά…
Η Ακαδημία Τεχνών, που χρόνια προσπαθούσε ο Θεόδωρος Τερζόπουλος να γίνει… Ναι, κρατική και να τα έχει όλα. Στο Έσσεν έχει υπέροχους δασκάλους, κι έρχονται παιδιά από όλο τον κόσμο. Όλοι μαζί. Εσύ χορεύεις, αλλά υπάρχει και θέατρο. Βρίσκεις κι έναν που παίζει βιολί: Α, να κάνουμε κάτι μαζί! Βλέπεις έναν ηθοποιό, συνεργάζεσαι, και γίνονται υπέροχα πράγματα. Στην Κρήτη, που είναι ένα υπέροχο νησί, να έχουμε 500 κέντρα για γάμους και γλέντια και να μην έχουμε μια Ακαδημία… Νευριάζω!
Αυτό είναι ένα ωραίο σχέδιο…. Ναι! Επειδή ξέρω και πάρα πολλά παιδιά που έχουμε δουλέψει σε σεμινάρια, θα ήθελα με όλα αυτά που έχω μάθει τόσα χρόνια στο Βούπερταλ, με κάποια από αυτά που ενδιαφέρονται, να κάνουμε μια ομαδούλα και να κάνουμε κάτι μαζί στην Ελλάδα : αυτά που πήρα από εκεί να μπορέσω να τα δώσω αλλού. Ας εξελιχτούνε μετά αλλιώς – κι αυτό είναι υπέροχο! Αλλιώς γιατί τα έμαθα, για τον εαυτό μου; Και μετά πεθαίνεις και …goodbye! Γιατί; Όλα αυτά τα υπέροχα που δημιούργησε η Πίνα, πρέπει να συνεχίσουν. Δούλεψα όλη τη χρονιά με παιδάκια φέτος, την 6η Δημοτικού του ελληνικού σχολείου. Κάναμε ένα βίντεο 20 λεπτών. Είναι χάρμα, είναι χορευτές! Όλα είναι εκεί, τριγύρω. Υπάρχουν τόσα ταλαντούχα πλάσματα! Αρκεί να τα συγκεντρώσεις για να κάνεις κάτι. Να μην τα σκορπίζεις – πώς το έλεγε ο Καβάφης; – μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες. Όταν ήμουν νέος νόμιζα πως το έγραψε για μένα!
Το τρίπτυχο χορού Στραβίνσκι: Από τη Ρωσία με Αγάπη παρουσιάζεται από το Μπαλέτο της Λυρικής Σκηνής στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στις 6, 7, 10, 13, 19 και 21 Απριλίου 2019. Λεπτομέρειες και εισιτήρια στο https://www.nationalopera.gr/ .