Οι Calexico αγαπήθηκαν από πολύ νωρίς στην Ελλάδα, σχεδόν εξ αρχής – για λάθος λογους, αλλά αυτό ευτυχώς ξεχάστηκε με τον καιρό. Οι ζωντανες τους εμφανισεις συγκεντρώνουν πάντα μέγα πλήθος, ξεσηκώνουν πάντα μέγα πάθος. Αυτή τη φορά θα τους χαρούμε στο Ηρώδειο! Μοναδική ευκαιρία για μια ακόμα συνέντευξη με τον Joey Burns, το ήμισυ τον ιδρυτών των Calexico. Μαζί με το έτερον ήμισυ, τον John Convertino, κατατάσσονται άνετα στους πλέον άψογους gentelemen που έχω συναντήσει όσα χρόνια ασχολούμαι με αυτή τη δουλειά από οποιοδήποτε πόστο. Η ευγένειά τους, ζεστή και ουσιαστική, ακόμα και σε περιπτώσεις που η κουβέντα μας λάμβανε χώρα ελάχιστα λεπτά πριν ανέβουν στη σκηνή, μπορεί να σου φέρει δάκρια στα μάτια.
Μας έρχεστε με νέο άλμπουμ στις βαλίτσες, το The Thread That Keeps Us. Τι καινούριο φέρνει στον ήχο και τη θεματολογία σας; Ο John (Convertino) κι εγώ, μετά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές, ήμασταν συντετριμμένοι. Νιώθαμε ότι κάτι πάει τρομακτικά στραβά σε όλη τη διαδικασία, και καθόμασταν και κοιτάζαμε καθώς η χώρα μας κι όλος ο κόσμος έβγαινε από το δρόμο. Έτσι πήγαμε σε ένα στούντιο στη Βόρεια Καλιφόρνια που λέγεται Panoramic House, κι επιστρέφοντας στην Καλιφόρνια θυμήθηκα πώς ήταν όταν μεγάλωνα εκεί, στη Δυτική Ακτή πριν πάω στην Τουσόν της Αριζόνα. Και βρήκα πολλά κοινά θέματα σε αυτά που βλέπουμε στις ειδήσεις σήμερα και σε όσα συνέβαιναν όταν μεγάλωνα, σαν παιδί. Ήταν η περίοδος μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, υπήρχε η κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών, υπήρχε πολύς φόβος στον αέρα: αυτή ήταν η βασική μας έγνοια, και δική μας και κοινωνική. Όλα αυτά λοιπόν για μένα ξαναήρθαν στην επιφάνεια, και γι αυτά ήθελα να γράψω. Και με πλημμύριζε το για πόσα πολλά πράγματα ήθελα να μιλήσω. Όταν λοιπόν πήγα στην Καλιφόρνια, σκέφτηκα μια ιστορία. Κι η ιστορία ήταν αυτή δύο παιδιών που μεγαλώνουν στην ίδια πόλη, σε διαφορετικές γειτονιές, μα διαφορετικούς τρόπους ζωής πολιτιστικά. Βρίσκουν ο ένας τον άλλο, παρόλη τη διαφορετική τους ανατροφή, και ανακαλύπτουν κάποιου είδους σύνδεσμο μεταξύ τους. Αυτό με βοήθησε να ολοκληρώσω το γράψιμο των τραγουδιών, τους στίχους. Και μπορούσα να μιλήσω για τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα στη ζωή απλά σκεπτόμενος αυτούς τους δύο χαρακτήρες και τη φιλία τους, τη σχέση τους. Και σκεφτόμουν : αν μόνο οι πολιτικοί μας μπορούσαν να είναι τόσο ανοιχτόμυαλοι, και να έβαζαν στην άκρη τις όποιες διαφορές τους ή το πρωτόκολλο και τo παρελθόν των κομμάτων τους, και να βρουν τρόπους να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο αντί να διαχωρίζονται και να βάζουν όρια μεταξύ τους…. Όμως αισθάνομαι πως μετά από αυτές τις εκλογές υπήρξαν πολλοί διαχωρισμοί στη χώρα μας. κι αυτά τα βλέπω να συμβαίνουν κι αλλού τώρα, όπως στις εκλογές στην Ιταλία, και αλλού στον κόσμο. Βλέπω πολύ ρατσισμό να ανεβαίνει ξανά στην επιφάνεια, ενάντια στους μετανάστες, ενάντια στους πρόσφυγες, ενάντια στα δικαιώματα των γυναικών, ενάντια στα δικαιώματα όλων! Και νιώθω να μας εξωθούν σε αυτά τα άκρα, μουσικά λοιπόν νομίζω πως υπάρχει λίγη από αυτή την ανησυχία σε αυτή μας την ηχογράφηση.
Από ότι ξέρω ζεις στην Τουσόν της Αριζόνα, που δεν είναι ούτε Νέα Υόρκη, ούτε Σαν Φραντσίσκο. Όπως το βλέπουμε, αναρωτιόμαστε: υπάρχουν δύο Αμερικές, ίσως και περισσότερες; Γιατί υπάρχει και μια Αμερική που ψήφισε αυτόν τον Πρόεδρο. Τι ακριβώς συμβαίνει; Θα σου δώσω την απάντηση που δίνω και στον εαυτό μου. Πρώτα απ’ όλα, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων δεν ψήφισε καν. Αλλά κι η πλειοψηφία αυτών που ψήφισαν, ψήφισε τη Χίλαρυ Κλίντον. Μια γυναίκα, η οποία ήταν η υποψηφιότητα με τα περισσότερα προσόντα που έχει περάσει εδώ και πολύ, πολύ καιρό. Νομίζω λοιπόν πως δεν υπάρχουν μόνο αυτές οι δύο Αμερικές. Υπάρχουν αυτοί που δυσκολεύονται να αποδεχτούν την αλλαγή, κι οποίοι αρπάζονται από το φόβο. Κι ο φόβος είναι σαν ναρκωτικό. Κι αυτό πωλείται μέσα από τα ΜΜΕ σαν να είναι αναψυκτικό. Κι οι άνθρωποι το αγοράζουν και το καταναλώνουν, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι τους απομακρύνει από τον εαυτό τους κι από την πραγματικότητα. Κι αυτό συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια. Και το βλέπω να συμβαίνει όλο και συχνότερα, επειδή ορισμένα media θέλουν να τους κατευθύνουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ή επειδή απλούστατα θέλουν ακροαματικότητα, νούμερα, κι έτσι προβάλλουν βίαια εγκλήματα και τα δραματοποιούν. Μουσικά, αυτό που είμαστε κι αυτό που κάνουμε ως μπάντα, είναι ότι είμαστε ένα συγκρότημα με μέλη από διαφορετικές χώρες,έχουμε τραγούδια σε διάφορες γλώσσες, έχουμε σολίστες και guest μουσικούς από παντού που ανακατεύουν διαφορετικά είδη, οι ιδέες μας είναι πολύ ανοιχτόμυαλες. Από την αρχή ήμασταν έτσι. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι αυτό. Γι αυτό και ο john κι εγώ θέλαμε να βγούμε σε περιοδεία όσο πιο γρήγορα γινόταν, δεν θέλαμε να καθυστερήσουμε στο γράψιμο και την ηχογράφηση του δίσκου. Θέλαμε να το τελειώσουμε το συντομότερο δυνατόν ώστε να βρισκόμαστε τώρα εδώ. Θέλαμε να επιστρέψουμε στην Ευρώπη, κι ιδιαιτέρως να έρθουμε πάλι στην Ελλάδα, με την οποία έχουμε πολύ ιδιαίτερο σύνδεσμο.
Αυτό είναι αλήθεια. Μιας που ακόμα και το όνομα του συγκροτήματος έχει να κάνει με τα σύνορα, κι η μουσική με την οποία ξεκινήσατε είναι κατ’ εξοχήν μουσική των συνόρων, αναρωτιέμαι: ο φόβος των μεταναστών είναι τόσο ισχυρός που να μπορεί να δικαιολογήσει όλη αυτή τη ρητορική του Τραμπ που έφτασε μέχρι το χτίσιμο τείχους ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Μεξικό; Και πάλι ξαναγυρνάμε στο φόβο. Το τείχος είναι απλά ένας αντιπερισπασμός. Δεν πρόκειται να κάνει τίποτα πέρα από το να κοστίσει στο λαό δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να ξοδευτούν με πολύ καλύτερο τρόπο. Οι άνθρωποι στην περιοχή των συνόρων θέλουν να συνεργαστούν. Οι ζωές τους εξελίσσονται δίπλα-δίπλα, δεν θέλουν να κάνουν το πέρασμα των συνόρων πιο δύσκολο ή πιο χρονοβόρο. Κι ύστερα υπάρχει κι η άγρια ζωή, τα ζώα, το οικοσύστημα. Το τείχος τα γαμάει όλα. Είναι κάτι τόσο κοντόφθαλμο, τόσο ρηχό σα σκέψη… Είναι απίστευτο. Δείξε μου τις μελέτες που έχουν κάνει για το περιβάλλον και την άγρια ζωή: δεν υπάρχουν! Το τείχος είναι αντιπερισπασμός, κι όλοι την πατάνε, γιατί εξ αρχής αυτή ήταν η πρόθεσή του. «Τώρα θα έχω την προσοχή σας, και να πώς: Θα σας αποπροσανατολίσω, γιατί θα πω πράγματα που κανείς άλλος δεν λέει. Θα χτίσω ένα τείχος και θα κάνω το Μεξικό να το πληρώσει». Αυτό είπε. Και τώρα δες ποιος το πληρώνει! Όλοι ξέραμε πως το Μεξικό δεν επρόκειτο να το πληρώσει! Όλα αυτά ήταν σκέτη ψυχαγωγία! Δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Κι άρχισαν να χτίζουν το τείχος, δυστυχώς στην Καλιφόρνια, και μάλιστα κοντά στην πόλη Calexico. Είμαι πολύ θλιμμένος κι απογοητευμένος. Γιατί δεν υπάρχει τείχος αρκετά ψηλό ή αρκετά ασφαλές , κοίτα τι έγινε με όλα τα μεγάλα τείχη. Εγώ τώρα είμαι στο πρώην Ανατολικό Βερολίνο, και κοιτάζω έξω. Υπήρχε το μεγάλο Τείχος. Πού είναι τώρα; Στο μουσείο. Δεν είναι διπλωματική λύση. Δεν είναι βήμα προς τα μπρος, αλλά προς τα πίσω. Η καμπάνια του Τραμπ έλεγε: Να κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη. Εμένα αυτό μου ακούγεται ως φασιστική ρητορική. Το μόνο που σηματοδοτεί όλο αυτό είναι πως οι άνθρωποι ήταν τρομαγμένοι, και χρειάζονταν κάτι να τους καθησυχάσει: χρειάζονταν όπλα, χρειάζονταν ένα τείχος. Όμως η μόνη θεραπεία είναι το να είσαι ανοιχτός, και οι σύνδεσμοι.
Ο φόβος λοιπόν βρίσκεται και πίσω από όλη αυτή τη λατρεία των όπλων; Σίγουρα έτσι δείχνει. Δίνουν μια ψευδαίσθηση δύναμης.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που είχατε έρθει στην Ελλάδα, και ξεκινούσατε τη συναυλία με μια σκηνή από το El Topo του Alejandro Jodorowsky. (Γέλια). Ήσουν εκεί!
Ναι, ήμουν. Κι ομολογώ πως εντυπωσιάστηκα πολύ. Πέρα από τη σουρρεαλιστική πλευρά των ταινιών του Jodorowsky, ήταν κι ο τρόπος που βλέπει την κουλτούρα του γουέστερν κάποιος που δεν είναι αμερικανός. Και σκέφτηκα πως έχει κάτι να κάνει και με το πώς τη βλέπετε εσείς. Είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Ως καλλιτέχνης, βλέπω τη ζωή, κι όχι μόνο εκεί που ζω εγώ, αλλά σε όλο τον κόσμο, και είμαι δημιουργικός με αυτό που βλέπω. Δεν κάνω ντοκιμαντέρ. Έτσι η οπτική μου γωνία αλλάζει ανάλογα με το τι κάνω. Αγαπώ πολύ αυτή την ταινία, και παίζαμε πολλές φορές αποσπάσματά της. Μέχρι που πήγαμε στην Ιρλανδία, στο Δουβλίνο, όπου είναι πολύ θρησκευόμενοι, καθολικοί. Κι ούτε καν συνειδητοποιήσαμε ποιο απόσπασμα παίχτηκε: παίξαμε ένα στην αρχή, και μετά δώσαμε τη συναυλία μας. οι περισσότεροι έριχναν πού και πού μια ματιά, αλλά είχαν επικεντρωθεί στη μουσική του συγκροτήματος. Όμως μετά τη συναυλία κάποιοι ήταν αληθινά προσβεβλημένοι από την προβολή. Ζητήσαμε συγνώμη. Μετά συνειδητοποιήσαμε πως ίσως για μερικούς ήταν υπερβολικό. Το βρήκα ενδιαφέρον. Αντανακλά όμως και το πόσο κτηνώδης μπορεί να γίνει αυτός ο κόσμος – χωρίς αυτό να σημαίνει πως συμφωνούμε με αυτό. Εκεί που ζούμε, αλλά και παντού στον κόσμο, υπάρχουν πολλές αντιφάσεις. Κάποιες φορές το βρίσκω συναρπαστικό. Αυτός είναι ο λόγος που μου αρέσουν και τα βιβλία του Κόρμακ Μακάρθυ. Όταν άρχισα να παίζω μουσική με τον John στην Τουσόν, κι άρχισα να καταγράφω ιδέες γι αυτό που έγινε τελικά οι Calexico, γύρω στα 1994-95, ο Κόρμακ Μακάρθυ νου έδινε μια εικόνα για την εκδίκηση, για τα ήθη στις νοτιοδυτικές πολιτείες. Με γοήτευε πολύ ο τρόπος που έθετε ερωτήματα. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του καλός ή κακός; Είναι ένα αληθινά ενδιαφέρον ερώτημα. Και τώρα, είκοσι χρόνια αργότερα, καθώς παίζουμε σε αυτό το συγκρότημα και τώρα έχω γίνει πατέρας – ο John ήταν ήδη από τότε – πρέπει να αναρωτηθώ! Οι δύο μου κόρες δέρνονται, κι εγώ προσπαθώ να τις σταματήσω: η αδελφή σου είναι με τη δική μας ομάδα, είμαστε άνθρωποι, είμαστε οικογένεια! Κι αναρωτιέσαι. Και μετά βλέπεις τις ειδήσεις, βλέπεις τους ανθρώπους να αλληλοσκοτώνονται, και βλέπω τι καλή δουλειά κάνουμε εμείς οι άνθρωποι στο να ξεκάνουμε τον άλλο! Και νομίζω πως χρειαζόμαστε τη μουσική. Ως μουσικό με ενδιαφέρουν αυτά τα θέματα, πώς ταιριάζουν μεταξύ τους ή πώς αντιφάσκουν. Μερικές φορές και οι συγγραφείς παίρνουν την προοπτική τους από τη μουσική. Και το καταλαβαίνω. Υπάρχει μια παρτιτούρα που ακολουθείται, αλλά υπάρχει συναισθηματικό περιεχόμενο. Κι αυτό μοιάζει να μεταφέρεται πιο άμεσα στις ζωντανές εμφανίσεις, όταν βλέπεις τους μουσικούς πάνω στη σκηνή να αλληλεπιδρούν με το κοινό το νιώθεις περισσότερο. Και γι αυτό είναι καλό που ξαναρχόμαστε στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνδεθούμε με το κοινό σας. Σαφέστατα υπάρχει κάποιος παράξενος σύνδεσμος που έχουμε με εσάς και με την Ελλάδα. Έχει κάτι πολύ παθιασμένο το ελληνικό κοινό. Φτάνει πολύ βαθιά στα συναισθηματικά μας αποθέματα.