Φωτογραφίες: Θράσος Ειρήνης
Ο David Murray είναι μια φυσιογνωμία ξεχωριστή και περιπετειώδης. Αλλά κι ένας από τους λίγους μουσικούς που κινούνται με τόση άνεση σε όλα σχεδόν τα ιδιώματα. Ο ήχος του τενόρου σαξοφώνου του εμπεριέχει ολόκληρη την ιστορία της σύγχρονης τζαζ, πράγμα που τον κάνει εξαιρετικά πλούσιο και ξεχωριστό. Επίσης, όσα χρόνια τον γνωρίζω, καμία συνομιλία μας δεν υπήρξε κάτι λιγότερο από απολαυστική και απρόβλεπτη. Κι αυτή εδώ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή… Πότε συνειδητοποιήσατε πως η ζωή σας θα είχε να κάνει με τη τζαζ; Ω, δεν ξέρω… Υποθέτω γύρω στα 15 ή τα 16.
Ήταν ένας δίσκος ή μια συναυλία που σας οδήγησε εκεί; Όχι, σπούδαζα μουσική. Είχα δει πολλές συναυλίες ήδη, αλλά όχι ειδικά τζαζ. Rhythm ’n’ blues, gospel, blues, soul… Μεγάλωσα στην Bay area και είχα δει όλα τα τοπικά γκρουπ.
Που ακριβώς ζούσατε; Στο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια. Και μετά πήγα στο κολλέγιο, όπου γνώρισα πολλούς σημαντικούς μουσικούς του Λος Άντζελες. Και μετά το 1975 μετακόμισα στη Νέα Υόρκη.
Η γενιά πριν από σας ήταν κυρίως αυτοδίδακτη. Τι διαφορά είχε από σας που κάνατε σπουδές μουσικής; Κατ’ αρχάς, και πριν από μας πολλοί είχαν κάνει μουσικές σπουδές. Αλλά στην ουσία, εξαρτάται από το πώς αντιλαμβάνεσαι τον όρο «σπουδές». Γιατί και την εποχή του bebop, οι μουσικοί σπούδαζαν από μεταγραφές, κατέγραφαν το σόλο απ’ ευθείας από το δίσκο. Δεν είναι καθόλου εύκολο το να ακούς το σόλο από το δίσκο και να το γράφεις σε νότες. Ακόμα και σήμερα με τους υπολογιστές, δεν αποδίδεται με ακρίβεια το σόλο ενός μεγάλου μουσικού. Άλλωστε, τώρα κανείς δεν το κάνει με το χέρι πια, κι αυτό κάνει τη μελέτη πολύ πιο εύκολη. Αλλά δεν είμαι σίγουρος πως θα είναι ποτέ το ίδιο πλήρες. Απαιτεί διαφορετικό επίπεδο μελέτης η μεταγραφή από το δίσκο από το να πατήσεις ένα κουμπί στον υπολογιστή.
Κι επίσης, όταν εσείς αρχίζατε να παίζετε, είχατε ήδη το δικό σας ήχο. Τώρα στην αρχή όλοι ακούγονται ίδιοι, και σιγά-σιγά προσπαθούν να βρουν τον ήχο τους. Πρέπει να ζήσεις για αποκτήσεις τον ήχο σου. Πρέπει να γίνεις άντρας πρώτα. Να κυκλοφορήσεις, να περάσεις από μερικά διαζύγια μέχρι να αποκτήσεις τον ωραίο σου ήχο!
Ξέρετε, έχουμε μιλήσει και στο παρελθόν για διαζύγια σε συνέντευξη! Πρέπει να παίζουν κάποιο ρόλο στη μουσική και στη ζωή σας. Ε, πρέπει να έχεις μια ιστορία για να παίξεις. Αν δεν έχεις ιστορία ζωής, δεν θα υπάρχει τίποτα για να βγει από το πνευστό σου.
Ένα από τα πράγματα που σας κάνουν να ξεχωρίζετε, είναι πως ενώ συνήθως ένας μουσικός κινείται είτε προς τη free jazz, είτε προς πιο παραδοσιακές φόρμες, εσείς κινείστε το ίδιο άνετα και στους δύο κόσμους. Ο κόσμος της μουσικής είναι εξαιρετικά απέραντος. Το να αγνοείς κάποια κομμάτια του δεν είναι παραγωγικό. Όσο περισσότερη μουσική γνωρίζεις, με τόσα περισσότερα μπορείς να παίξεις.
Και ποιους μουσικούς θεωρείτε ως βασικές επιρροές στο δικό σας ήχο; Από παίκτες τενόρου σαξόφωνου, είναι πολύ προφανές και εύκολο να το βρείτε, γιατί έχω ηχογραφήσει tributes σε όλους σχεδόν τους μεγάλους μου ήρωες: Don Pullen, Ben Webster, Coleman Hawkins, Dexter Gordon, Lester Young, Sonny Rollins, Albert Ayler, Archie Shepp… Είναι μια πολύ μεγάλη λίστα που συνεχίζεται. Κάποιοι από αυτούς είναι κι ακόμα εν ζωή.
Και πρόκειται για μουσικούς εξαιρετικά διαφορετικούς μεταξύ τους. Μα ο ήχος του τενόρου σαξόφωνου είναι απέραντος. Από τον Clifford Jordan μέχρι τον James Carter… Τόσοι και τόσοι εξαιρετικοί παίκτες.
Έχοντας παίξει σε όλο τον κόσμο, πού πιστεύεται πως εκτιμάται περισσότερο η τζαζ; Εκεί όπου εκτιμούν τις συναυλίες μου! (Γέλια) Αυτή τη στιγμή είμαστε στην Αυστρία, Χτες το βράδυ είχαμε πολύ κόσμο, κι ο ήχος μας ήταν εξαιρετικός. Νομίζω πως θα είμαστε πού καλοί τώρα που θα έρθουμε στην Ελλάδα!
Ανυπομονούμε! Κι εγώ, έχω πια πολλούς φίλους εκεί. Και το κοινό είναι πάντα πολύ καλό. Πάντα όταν παίζουμε εκεί έχουμε καλό κόσμο.
Πάντως τις τελευταίες δεκαετίες μοιάζει να εκτιμούμε περισσότερο τη τζαζ στη Ευρώπη, παρά στη γενέθλια χώρα της, τις ΗΠΑ. Πάντως αυτή τη στιγμή η τζαζ είναι και πάλι δημοφιλέστατη στη Νέα Υόρκη. Υπάρχουν πολλά μέρη για να παίξεις. Θα παίξω στο Jazz Standard με το οκτέτο μου, και παίζω και στο Village Vanguard, αλλά και στο Birdland. Συμβαίνουν πολλά πράγματα και για μένα τώρα στη Νέα Υόρκη. Έχω και αναθέσεις για το οκτέτο μου από το Chamber Music America, κι αυτό είναι πολύ καλό. Σκέφτομαι να μετακομίσω και πάλι στη Νέα Υόρκη.
Υπάρχουν πράγματα που ονειρεύεστε να κάνετε στο μέλλον; Μου προκύπτουν πολλές συνεργασίες. Αυτή τη στιγμή θα κάνω μία στον Άγιο Δομίνικο. Με μια πενταμελή γυναικεία χορωδία που τραγουδάει gospel voodoo! Έχουν επίσης μπάσο και κρουστά. Και φυσικά το σαξόφωνό μου. Θα είναι ένα pol;y ενδιαφέρον άλμπουμ. Ανυπομονώ να πάω εκεί να το ηχογραφήσουμε αυτό το μήνα.
Κανονικά δεν θα τολμούσα ποτέ να το ρωτήσω, αλλά μιας και κάθε φορά μιλάμε για διαζύγια… πόσα έχετε στην καριέρα σας; Πόσα διαζύγια; Μόλις ξαναπαντρεύτηκα για 4η φορά!
Ω! Συγχαρητήρια! Σας ευχαριστώ πολύ! Παντρεύτηκα τον Απρίλιο με μια πανέμορφη γυναίκα ονόματι Francesca Genelli-Murray!
Ακούγεται ιταλικό το όνομα… Ιταλίδα και γαλλίδα μαζί. και ζούμε πλέον στη Νέα Υόρκη. Είμαι λοιπόν ευτυχής και παντρεμένος, για τελευταία φορά.
Σας το εύχομαι από καρδιάς. Μακάρι να μπορούσε να έρθει μαζί μου στην Αθήνα, ,αλλά δεν θα έρθει.
Και τι να περιμένουμε αυτή τη φορά από την εμφάνισή σας στην Αθήνα; Είμαι με τον Paul Zauner στο τρομπόνι. Ο Wolfram Derschmidt στο μπάσο κι ο Dusan Novakov στα ντραμς. Είναι μια εξαιρετική μπάντα, με πολύ σοβαρό ήχο, κι η rhythm section σουϊνγκάρει πολύ δυνατά. Θα παίξουμε πολλά δικά μου κομμάτια, κλασικά, αλλά και κάποια καινούρια. Και πιθανότατα και κάποια standards. Και θα παίξω και μπάσο κλαρινέτο.
Ο David Murray και οι Blue Brass θα εμφανίζονται στο HALF NOTE JAZZ CLUB (Τριβωνιανού 17, Μετς) κάθε βράδυ μέχρι και τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου.