Ο Ζωρζ Πιλαλί είναι ένας καλλιτέχνης που μοιάζει να αποδρά διαρκώς από την ίδια του την εικόνα. Η σάτιρά του, ως οφείλει, δεν σέβεται τίποτα και δεν σταματά πουθενά. Το χιούμορ του καίει, όπως όλων των απελπισμένων ανθρώπων. Ακριβοθώρητος, σπάνια μιλάει. Κι όμως, το πρωινό που μας δέχτηκε στο σπίτι του μιλήσαμε πολύ. Το artivist το θεωρεί τιμή και προνόμιο. Γιώργο, ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη. Ραντεβού κάπου ανατολικά του Κεντάκι.

Ας ξεκινήσουμε από την επερχόμενη παράσταση… …που έχει τίτλο Οχλοδοξία. Είναι η δοξασία του όχλου. Αυτό που βλέπουμε καθημερινά δηλαδή. Μια πτώση των αξιών – και στη θέση τους μπαίνει η αισθητική του όχλου. Πηγαίνουμε για παράδειγμα στα λαϊκά μαγαζιά, και τι βλέπουμε εκεί; Ο λαϊκός τραγουδιστής είναι κατώτερος από το κοινό του. Ακόμα και στις φωνητικές του ικανότητες! Δηλαδή: εξαίρει το κατώτερον και επαινεί το ίδιον! Έτσι διασύρθηκε και η ποίηση μέσω της μελοποίησης. Η μελοποίηση με τα λαϊκότροπα στοιχεία της μετέτρεψε έργα που ήταν ακατανόητα για το πλήθος σε οικεία, δηλαδή συμπαθή. Έχω ένα στίχο που λέει: τα ονόματα των ποιητών τα οποία χαμαιτυπούν οι λαϊκοί χορευτές και οι όχλοι. Μέσω της μουσικής έγινε μια εξοικείωση που δεν θα έπρεπε να γίνει. Είναι η εποχή όπου θα δοξαστεί ο όχλος και οι επιθυμίες του. Τόσα τα πλήθη όσα και οι επιθυμίες τους. Αυτό είναι. Υπάρχει, μάλιστα, ένα κείμενο ενός ανδροειδούς πολιτικού ο οποίος απευθύνεται στο πλήθος και του λέει τι έχει κάνει για εκείνο, τι του έχει προσφέρει. Έχει και καινούρια τραγούδια η παράσταση, κι άλλα κείμενα.

Τι θαυμάζει δηλαδή το πλήθος;  Το πλήθος, ο όχλος δηλαδή, αποδέχεται ως τέχνη πράγματα λέγοντας: ωραίο είναι αυτό, γιατί μπορώ να κάνω κι εγώ ακριβώς το ίδιο, δεν με ξεπερνάει, δεν με προσβάλλει. Ο Σαίξπηρ μπορεί να προσβάλλει τη νοημοσύνη του, γιατί δεν τον καταλαβαίνει, κι έτσι γίνεται εχθρικός απέναντί του. Είναι ένας κόσμος αθεάτριστος, αστόχαστος. Κι αν παραδεχτούμε πως εδώ δεν είχαμε Αναγέννηση, τότε αντιλαμβανόμαστε πως δεν έχουμε εξελληνιστεί όπως εξελληνίστηκε η Ευρώπη. Την Ευρώπη εμείς δεν τη γουστάρουμε… Μην ψάχνετε να βρείτε τίποτα ελληνικό στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είμαι μια ανθελληνική χώρα. Θεοκρατική! Είμαστε πιο κοντά στο Ισλάμ παρά στον Όμηρο.

Τολμηρή θεματολογία, θα έλεγα. Σε μια άλλη παράσταση, θα έχω μια συνομιλία του φον Μπράουν με τον ακόλουθό του στην Αμερική, όπου μιλάνε για τον Φούρτβένγκλερ, κι η συζήτηση εξελίσσεται σε ένα διάλογο για την επιστήμη όπως τη βλέπουν μέσα από το δικό τους ήθος, όπου η επιστήμη δεν ορρωδεί προ ουδενός. Ο φον Μπράουν ακολουθεί το όραμά του – γι αυτό και λέει: έρευνα κάνω όταν δεν ξέρω τι κάνω. Γιατί εκείνος είχε στο μυαλό του ολοκληρωμένο εκείνο που αναζητούσε.

Αλήθεια, ο θεοκρατικός χαρακτήρας της Ελλάδας είναι που σε οδήγησε να κάνεις τη Θεοκωμωδία; Όχι! Αν κι η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα, ό,τι και να κάνεις, το έχει κι αυτό. Έχω κάνει διάφορα πράγματα που αναφέρονται σε αυτό, κι έχουνε πλάκα…

Το ξέρω. Μετά από τόσα χρόνια ο στίχος σου για τη μεζονέτα με τα κουφώματα από Τίμιο Ξύλο, ακόμα με ακολουθεί! Πάντως τα τελευταία χρόνια δεν εμφανίζεσαι πολύ συχνά… Κοίταξε, τα μαγαζιά στην Αθήνα είναι πάρα πολύ λίγα: θα πας να παίξεις μια φορά, δύο, τρεις… Αν δεν έχεις άκρες να παίξεις σε τίποτα φεστιβάλ, σε δήμους για παράδειγμα, όπου πρέπει να έχεις και τα κόμματα από πίσω… Πρέπει να ανήκεις κάπου. Έστω στο ΚΚΕ. Αν δεν είσαι κομμουνιστής στην Ελλάδα. Και πηγαίνεις εδώ στην πλατεία Κυψέλης, και βλέπεις κι ένα σφυροδρέπανο: φαντάσου αυτούς που έχουν έρθει από πρώην κομμουνιστικές χώρες, τα βλέπουν και τρελαίνονται!  Η χώρα είναι κομμουνισμένη ακριβώς επειδή είναι χριστιανική! Ο ένας υπόσχεται τον Παράδεισο στους ουρανούς κι ο άλλος στη γη.

Όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, για έναν καλλιτέχνη με σατιρικές διαθέσεις, δεν είναι σπουδαίο υλικό; Είναι ό,τι πρέπει Η Ελλάδα είναι η καλύτερη χώρα για τους ποιητές, τους σατιρικούς, τους ευθυμογράφους, τους κωμωδούς… Αλλά και για λυρικούς ποιητές. Για μουσικούς δεν είναι… Γιατί η μουσική ήταν η μόνη τέχνη η οποία στην Ελλάδα καταδιώχθηκε με τέτοιο λυσσαλέο τρόπο. οι έλληνες μουσικοί τον περασμένο αιώνα έκαναν μια μεγάλη τομή. Ο Σκαλκώτας, ο Ξενάκης, ο Χρήστου, που φέρει εντός του το θέατρο, την υψηλή, τη μεγάλη Τέχνη… Αυτοί δεν θα έπρεπε να συστήσουν τη σύγχρονη Ελλάδα στους νεοέλληνες; Τότε όμως κάποιοι δεν θα παρίσταναν τους μουσηγέτες. Τι σχέση έχει ο Μίκης Θεοδωράκης με το Σκαλκώτα; Με τον Ξενάκη; Καμία! Μου είπες πως θέλεις να κάνεις μια συνέντευξη με τον Georges Aperghis, που είναι ένας συνθέτης σύγχρονης μουσικής καταξιωμένος στο Παρίσι και σε όλη την Ευρώπη. Εδώ είναι άγνωστος, ακόμα και στους μουσικούς! Είχαμε ηλεκτρονική μουσική από το 1950. Κανείς δεν ασχολήθηκε. Το πήγαιναν σιγά-σιγά εκεί που ήθελαν το πράγμα: προς την Ανατολή. Όμως η Ανατολή δεν είναι πλέον ούτε το Βυζάντιο, ούτε η αλεξανδρινή εποχή: είναι Ισλάμ, εχθρικό προς το δυτικό πολιτισμό.

Θυμάσαι πώς έγινε για σένα η αποκάλυψη κι ασχολήθηκες πρώτη φορά με τα blues; Ναι. Στο 2ο Γυμνάσιο, απέναντι από κάτω ήταν το Ροντέο, κι από πάνω ήταν του κυρ-Σπύρου, ένα μικρό καφενεδάκι. Εκεί υπήρχε τζουκ-μποξ και πηγαίναμε κι ακούγαμε διάφορα. Εμένα στην αρχή, σε ηλικία δεκατριών ετών, μου άρεσε πολύ ο BB King. Μετά, αφού τους ανακάλυψα όλους  – T-Bone Walker και λοιπούς – η μεγάλη αποκάλυψη υπήρξε για μένα ο Albert King. Αφοσιώθηκα… Περίμενα πώς και πώς να έρθει κανένας δίσκος στο Pop Eleven. Τι ήταν αυτό το πράγμα… Όμως είναι κρίμα για ένα μουσικό να μείνει στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει παιδεία. Η φύσις αναπαράγεται, ο άνθρωπος εξελίσσεται. Όχι όμως ο φυσικός άνθρωπος, κι αυτός απλώς αναπαράγεται. Κι ούτε μπορεί να κάνει υπέρβαση – κάνει παράβαση. Κι αυτό το χάος εδώ καλλιεργείται για να μπορούν οι άλλοι να κυβερνούν. Ποιοι άλλοι; Οι υποπράκτορες! Γιατί ενδίδει ο εκάστοτε πρωθυπουργός; Γιατί δεν έχει πολιτισμό. Ίσως και να μην έχει καν γούστο.

Μπήκες ποτέ στον πειρασμό να πας να ζήσεις έξω; Ναι. Το ’94 που έκανα τη Θεοκωμωδία, γνωρίστηκα με τον Bob Brozman. Είχαμε στείλει τότε τη Θεοκωμωδία στον Bruce Iglauer, το μεγαλύτερο παραγωγό στα blues και ιδιοκτήτη της Alligator Records. Αυτός ενθουσιάστηκε, και είπε πως φέρνει μια καινούρια αίσθηση στα blues, κι ότι είμαι κιθαρίστας αντίστοιχος των μεγάλων. Όμως εγώ δεν είμαι: απλώς πήρα την τεχνική που  μου χρειαζόταν για να μπορέσω να δημιουργήσω το έργο μου. Μετά τα εγκατέλειψα, ούτε καν το ακολούθησα, σταμάτησα και τη slide κιθάρα. Τέλος πάντων, με τον Brozman πάμε και παίζουμε στο Winnipeg μπροστά σε δέκα χιλιάδες κόσμο, κι από κάτω να γίνεται χαμός. Αναρωτιέμαι γιατί, καθώς ήμουν κι εξαθλιωμένος από το ταξίδι και από διάφορες καταστάσεις που ζούσα. Κι όμως, ο κόσμος, πριν καν να παίξω, άρχισε να με επευφημεί – είδε, φαίνεται, κάποιον σε χειρότερη κατάσταση από εκείνον! Μετά παίξαμε και στο Quebec…

Γιατί όχι, λοιπόν; Κοίταξε, μου αρέσει πολύ το blues, αλλά δεν θα μπορούσα να μείνω έξω. Πρώτα απ’ όλα, για τη γλώσσα. Πρέπει να την ξέρεις πολύ καλά και να μπορείς να εκφράζεσαι μέσα σ’ αυτήν. Μετά ασχολήθηκα  με το Red House του Hendrix.  Ήθελα χωρίς να σπάσω τη φόρμα του blues να το εναρμονίσω με τη σύγχρονη μουσική, να έχει στοιχεία δωδεκάφθογγα κλπ. Αυτό ήταν πάρα πολύ δύσκολο, γιατί και η φόρμα του blues με τα 24 μέτρα είναι αυστηρή, και στο δωδεκάφθογγο αντίστοιχα δεν πρέπει να επαναληφθεί η δεύτερη νότα… Απέτυχα βέβαια, γιατί δεν μπορούν να συνδυαστούν, αλλά το θεατροποίησα. Η μουσική ακολουθούσε την ιδέα. Έτσι συντελέστηκε. Κι ήταν κάτι πρωτότυπο, που δεν υπήρχε πριν. Έφτιαξα κι άλλες φόρμες, αλλά κάποια στιγμή χάνεσαι, γιατί κανείς δεν σου ζητάει κάτι τέτοιο.

Κι η πολύ φειδωλή παρουσία σου στη δισκογραφία, τους ίδιους λόγους έχει; Τους ίδιους. Τώρα έχω ηχογραφήσει, και ψάχνω μια εταιρία να το κάνουμε cd. Αλλά έχει πολύ τρέξιμο. Συνήθως τα ανεβάζουμε στο youtube! Δεν υπάρχει οικονομικό ενδιαφέρον. Δεν το ξέρω κιόλας, γιατί δεν έχει φτάσει στον κόσμο. Όμως γενικά η κατεύθυνση που επικρατεί είναι προς το σκυλάδικο! Πρέπει να μπεις στη φαντασία του, κι αυτή είναι πολύ περιορισμένη. Και μετά λένε: πού είναι οι διανοούμενοι, πού είναι οι καλλιτέχνες; Εσείς πού είσαστε! Άμα το μυαλό σου δεν δουλεύει τι να σου κάνει ο άλλος; Είναι σαν να πας ετοιμοθάνατος στο γιατρό και να απαιτείς να σε θεραπεύσει. Να θεραπεύσει μπορεί, να αναστήσει δεν μπορεί!

Αλλού δεν είναι έτσι; Εδώ όταν δεν σε καταλαβαίνουν, προσβάλλονται. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, δεν είναι έτσι. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν το διαφυλάσσουν, μέχρι να έρθουν οι επόμενοι να το εξηγήσουν και να το επανασυστήσουν.

Γιατί είναι τόσο σπάνια η Θεοκωμωδία; Γιατί κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε. Όταν κάτι το ξεπερνάς, μετά δεν του δίνεις σημασία, πας αλλού. Και με τον Πουλικάκο το ’84 στην αρχή παίξαμε πάρα πολύ ωραία για ένα-δυο χρόνια. Μετά δεν είχαμε πολλά πια να δώσουμε, κάναμε κι εμείς πλάκα… Βέβαια υπήρχαν και τα κείμενα που ήταν πολύ ωραία. Όμως στο κεφάλι μου είχε σφηνωθεί η ιδέα του συνδυασμού Blues και σύγχρονης, δεν μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο.

Αυτός ήταν ο λόγος που σταματήσατε να παίζετε μαζί; Ναι. Μετά βαρεθήκαμε. Γινόταν κάθε φορά και χειρότερο. Ο Μήτσος έχει μεγάλη αξία, θα μπορούσε να είναι ακόμα και μεγάλο όνομα στο Χόλυγουντ. Σπάνιο το υποκριτικό του ταλέντο, αλλά και η παιδεία του – γιατί ο καλλιτέχνης με την παιδεία του παίζει, κι ελάχιστα με το ταλέντο του. Το ταλέντο είναι ένα χάρισμα εκ φύσεως. Αν το έχεις χωρίς παιδεία, αλλά και χωρίς αρετή, μπορεί να σε παρασύρει.

Ξέρεις ποιο θα είναι το επόμενο βήμα από την Οχλοδοξία; Το επόμενο; Τι να κάνεις! Ό,τι και να κάνεις, θα είναι το χειρότερο! Δεν μπορείς να κάνει το καλύτερο! Είναι σαν να φέρεις μέσα σου ένα τρελοκομείο. Θα περιμένω να πάρω σύνταξη!

Η Οχλοδοξία του Ζωρζ Πιλαλί θα παρουσιαστεί αυτό το Σάββατο 27 Οκτωβρίου στο Gagarin 205 (Λιοσίων 205)για μία και μοναδική βραδιά.